H ιστορία δανεισμού της χώρας μας από τις «ξένες δυνάμεις» αρχίζει, πριν καν την ίδρυση του Ελληνικού κράτους
Προπολεμικά Δάνεια
Mε δύο γνωστά βρετανικά «δάνεια της Ανεξαρτησίας» το 1824 και το 1825 για τις ανάγκες της Επανάστασης. Αναγκαστήκαμε δυστυχώς να προπληρώσουμε ένα μεγάλο ποσόν από αυτά για τόκους και προμήθειες και παραγγελίες πολεμικού υλικού που ουδέποτε έφτασε στη χώρα μας. Ένα ακόμα μέρος του δανείου καταναλώθηκε για τις εμφύλιες αναμετρήσεις μας, με αποτέλεσμα ένα πολύ μικρό μόνο μέρος αυτών των χρημάτων να χρησιμοποιηθεί τελικά για τους ουσιαστικούς σκοπούς της Επανάστασης. Τα ληστρικά αυτά δάνεια επέβαλαν σαν υποθήκη την εθνική κτηματική περιουσία.
Το 1827 ο Καποδίστριας ζήτησε καινούριο δάνειο από τους Ευρωπαίους για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην αποπληρωμή ενός μέρους των προηγούμενων δανείων και για να βοηθήσει την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας. Το αίτημά του όμως δεν έγινε αποδεκτό, με αποτέλεσμα η ελληνική διοίκηση να αναγκαστεί να κηρύξει τον ίδιο χρόνο πτώχευση.
Το επόμενο δάνειο που συνήψε η χώρα μας ήταν το 1832, μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους (1830) και την επιβολή του Βαυαρού Όθωνα (1832) σα βασιλιά των Ελλήνων. Από το δάνειο αυτό των «προστάτιδων δυνάμεων» ύψους 60 εκατ. γαλλικών φράγκων δόθηκαν μόνον οι δύο πρώτες δόσεις, που ουσιαστικά χρησιμοποιήθηκαν για αποπληρωμή των δύο προηγούμενων βρετανικών δανείων και το υπόλοιπο για το στρατό και τη βαυαρική γραφειοκρατία. Η μη ανάκαμψη, έτσι, της οικονομίας προκάλεσε την άρνηση καταβολής της τρίτης δόσης του δανείου. Τελικά ο Όθωνας αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση, ζητώντας νέα δάνεια.
Οι «προστάτες» μας όρισαν τότε μια επιτροπή ελέγχου της οικονομίας μας επιβάλλοντας συγχρόνως τη χρησιμοποίηση όλων των εθνικών πόρων για την αποπληρωμή των δανείων τους. Στις επόμενες δεκαετίες, παρά τη σχετική ανάπτυξη της ναυτιλίας και βιομηχανίας, το δημόσιο χρέος συνέχιζε να μεγαλώνει. Επιβαρύνθηκε επίσης από τις αποζημιώσεις που πληρώσαμε στους Τούρκους για την παραχώρηση της Θεσσαλίας και της Άρτας. Όλοι οι κρατικοί υπολογισμοί αυτής της περιόδου ήταν ελλειμματικοί με αποτέλεσμα ο Χαρίλαος Τρικούπης να αναφωνήσει στις 30 Οκτωβρίου 1893 στη Βουλή το ιστορικό «Δυστυχώς, κύριοι επτωχεύσαμεν». Ήταν η τρίτη διαδοχικά πτώχευση της Ελλάδας.
Το δημόσιο χρέος της χώρας διογκώθηκε στη συνέχεια από τα έξι ληστρικά δάνεια του Τρικούπη για την ανάκαμψη της χώρας και την εξυπηρέτηση των προηγουμένων δανείων, και από την πολεμική αποζημίωση που αναγκαστήκαμε να καταβάλουμε στους Τούρκους μετά την ελληνική στρατιωτική πανωλεθρία το 1897.
Τον επόμενο αιώνα ο Βενιζέλος, παρά τις επιτυχίες της εξωτερικής του πολιτικής, συνέχισε τον εξωτερικό δανεισμό της χώρας, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο το δημόσιο χρέος της. Τελικά, μετά και από το κτύπημα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929, αναγκάστηκε να ανακοινώσει το 1932 την τέταρτη κατά σειρά πτώχευση της Ελλάδας, της οποίας το δημόσιο χρέος ανερχόταν τότε στα 2868,1 εκατ. χρυσά φράγκα!
Το 1936, ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς αρνήθηκε να πληρώσει το χρέος προς τη βελγική Τράπεζα Societe Commerciale de Belgique. Η βελγική κυβέρνηση προσέφυγε τότε στο Δικαστήριο Διεθνούς Δικαίου ζητώντας την ικανοποίηση των νομίμων δικαιωμάτων της Τράπεζας της. Η ελληνική κυβέρνηση επικαλέστηκε την οικτρή οικονομική κατάσταση του λαού και της χώρας, ενώ ο νομικός της εκπρόσωπος κατέθεσε το 1938 στο Δικαστήριο το ακόλουθο υπόμνημα:
«Ενίοτε μπορεί να υπάρξει μια έκτακτη κατάσταση η οποία κάνει αδύνατο για τις Κυβερνήσεις να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς τους δανειστές και προς τον λαό τους: οι πόροι της χώρας είναι ανεπαρκείς για να εκπληρώσουν και τις δυο υποχρεώσεις ταυτόχρονα. Είναι αδύνατο να πληρωθεί το χρέος και την ίδια ώρα να παρασχεθεί στον λαό η κατάλληλη διοίκηση και οι εγγυημένες συνθήκες για την ηθική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Το οδυνηρό πρόβλημα προκύπτει όταν πρέπει να επιλέξει κανείς ανάμεσα στα δύο καθήκοντα. Το ένα πρέπει να υποχωρήσει έναντι του άλλου. Ποιο πρέπει να είναι αυτό; Ή θεωρία αναγνωρίζει σ’ αυτό το ζήτημα ότι το καθήκον μιας Κυβέρνησης να εξασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία των βασικών δημόσιων υπηρεσιών υπερτερεί έναντι της πληρωμής των χρεών της…. Στην περίπτωση όπου η πληρωμή του χρέους του θέτει σε κίνδυνο την οικονομική ζωή ή τη διοίκηση, η Κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να διακόψει ή ακόμη και να μειώσει την εξυπηρέτηση του χρέους».
Ο δικτάτορας Μεταξάς τόλμησε να κάνει αυτό που δεν τόλμησε να κάνει η σημερινή «σοσιαλιστική» κυβέρνηση… Ας σημειωθεί ότι το διεθνές Δικαστήριο αποδέχτηκε το σκεπτικό της Ελλάδας και τη δικαίωσε, δημιουργώντας συγχρόνως ένα νομικό προηγούμενο που εκμεταλλεύτηκαν αργότερα αρκετές άλλες χώρες, όπως η Αργεντινή και ο Ισημερινός, που επίσης αρνήθηκαν να πληρώσουν τα επαχθή χρέη τους.
Ειδικότερα, ο πρόεδρος του Ισημερινού, Ραφαέλ Κορέα, συνέστησε το 2007 μια διεθνή «Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου» του δημόσιου χρέους της χώρας του, τα συμπεράσματα της οποίας του επέτρεψαν να αρνηθεί το 70% εξ αυτού! Ανάλογα η κυβέρνηση του Νέστορ Κίχνερ, στην Αργεντινή, διέγραψε το 2003 μονομερώς το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους της χώρας του.
Μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρόλη την οικτρή οικονομική κατάσταση της χώρας μας, αλλά και τη μεγάλη προσφορά της στον αντιφασιστικό αγώνα, οι δανειστές μας συνέχισαν να απαιτούν τα προπολεμικά χρέη μας και να τα χρησιμοποιούν για να επιβάλλουν τις απόψεις τους.
Ο Σπύρος Μαρκεζίνης έκανε το 1953 έναν διακανονισμό όλων αυτών των προπολεμικών χρεών. Ακολούθησαν και άλλες ρυθμίσεις την περίοδο 1962-64.
H τελευταία, αρκετά δυσμενής για τη χώρα μας, ρύθμιση, έγινε το 1964 επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου με υπουργό οικονομικών τον Κ. Μητσοτάκη. Η μεγάλη πάντως ανάπτυξη και ο αυστηρός έλεγχος των δαπανών τη δεκαετία 1955-1965 βοήθησαν στη σταδιακή αποπληρωμή του επαχθούς αυτού προπολεμικού χρέους, η οποία ολοκληρώθηκε το 1967.
Μεταπολίτευση…
Η χούντα των συνταγματαρχών άφησε ένα, ομολογουμένως, διαχειρίσιμο χρέος το 1974 στον Κων. Καραμανλή. Μέσα σε μια επταετία ο «εθνάρχης» το διόγκωσε αρκετά με συνεχή δανεισμό, ενώ ο υπουργός του τότε Συντονισμού, Κ. Μητσοτάκης, υπερηφανευόταν ότι «όλοι θέλουν να μας δανείσουν!». Επιπλέον ο Καραμανλής έκανε το κόλπο να βάλει τις Τράπεζες και τις δημόσιες επιχειρήσεις να δανείζονται αντί για την κυβέρνηση, χρεώνοντας τις ίδιες και παρουσιάζοντας έτσι έναν μικρότερο δημόσιο δανεισμό.
Ο δημοφιλής Ανδρέας Παπανδρέου, που αντικατέστησε τον Καραμανλή το 1981 προώθησε το «σοσιαλιαστικό μετασχηματισμό» της κοινωνίας με ξένα δανεικά. Άφθονο χρήμα από τις Τράπεζες του Ροκφέλερ γέμισε τότε, «εδώ και τώρα», τη «σοσιαλιστική» αγορά, προσφέροντας μια χιμαιρική αίσθηση ευφορίας στους παραπλανημένους Έλληνες. Ο Ξενοφών Ζολώτας μάς πληροφορεί πάντως, πως εκείνη την περίοδο το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας ήταν το τεράστιο δημόσιο χρέος, το οποίο «άρχισε να διογκώνεται από το 1982 και ξεπέρασε τα 31000 δισ. δρχ. και τα τοκοχρεολύσια τα 7.100 δισ. δρχ., ενώ τα έσοδα του προϋπολογισμού ήταν 8.200 δισ. δρχ.».
Ο ίδιος ο Ανδρέας ομολόγησε το 1983 στην 9η Σύνοδο της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ ότι υπάρχει κίνδυνος «αν η οικονομία σου κριθεί αφερέγγυα», να αναγκαστείς να κτυπήσεις την πόρτα του ΔΝΤ. Και τότε αυτοί θα σου δώσουν τα χρήματα που χρειάζεσαι, αλλά υπό τον όρο ότι «αυτοί θα επιβάλουν την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής σου και αυτό σημαίνει: Τέρμα το σοσιαλιστικό πείραμα».
Σίγουρα το «σοσιαλιστικό πείραμα» του άφρονος υπερδανεισμού -με την πελατειακή διόγκωση συγχρόνως του δημόσιου τομέα και τη διατήρηση, για ψηφοθηρικούς πάλι λόγους, των προβληματικών δημόσιων επιχειρήσεων που κληρονόμησε το ΠΑΣΟΚ από τον «εθνάρχη»- έμελλε να αποτύχει οικτρά και να οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια μπροστά στη μισητή πόρτα του ΔΝΤ.
Προς το παρόν πάντως ο λαός απολάμβανε το σοσιαλιστικό πάρτι, ζητωκραύγαζε τον Ανδρέα και αδιαφορούσε απερίσκεπτα για το μέλλον του.
Παρότι «ΕΟΚ και NATO» ήταν για το ΠΑΣΟΚ «το ίδιο Συνδικάτο» και η ΕΟΚ «ο λάκος των λεόντων», ο Ανδρέας παρέμεινε και στα δύο… Διαπραγματεύτηκε πάντως με την ΕΟΚ και κέρδισε τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, τα χρήματα των οποίων χρησιμοποιήθηκαν ως επί το πλείστον για τον εκμαυλισμό και τη διαφθορά των αγροτών με επιδοτήσεις χωρίς αντίκρισμα για να μη φωνάζουν για τα αδιάθετα προϊόντα τους.
Εν τω μεταξύ το δημόσιο χρέος συνέχιζε να αυξάνεται αλματωδώς με λαμβανόμενα διαρκώς νέα δάνεια, το 75% των οποίων χρησιμοποιόταν για την εξυπηρέτηση των παλαιότερων δανείων.
Σύμφωνα με ένα άρθρο του ακαδημαϊκού Αγγέλου Αγγελόπουλου, στο BHMA, στις 15 Σεπτεμβρίου 1985, ήταν πολύ αμφίβολο «αν θα μπορούσε η Ελλάδα να δανειστεί τα επόμενα έτη σημαντικά ποσά χωρίς την παρέμβαση διεθνών οργανισμών, χωρίς δεσμεύσεις έναντι των δανειστών και χωρίς υποθήκευση του οικονομικού μέλλοντος της χώρας».
Πράγματι το 1986 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσε να δανειστεί από το εξωτερικό και κατέφυγε στην ΕΟΚ. H οποία αποφάσισε να της δώσει ένα δάνειο 1,75 δισ. Ευρωπαϊκών Νομισματικών Μονάδων, σε δύο δόσεις, μετά από εξέταση όμως από το ΔΝΤ της πορείας της οικονομίας της χώρας.
Το αποτυχημένο πλέον σοσιαλιστικό πείραμα και γλέντι με ξένα λεφτά έφερνε για πρώτη φορά το ΔΝΤ στη χώρα μας. H επόμενη φορά, αργότερα, όταν στην ηγεσία της κυβέρνησης θα βρισκόταν ο γιος του Ανδρέα, θα σηματοδοτούσε την τελειωτική αποτυχία του «σοσιαλιστικού πειράματος» με όλες τις εκρηκτικές, αντιλαϊκές συνέπειες του.
Μετά το «βρώμικο ’89», την παραπομπή του Ανδρέα στο Ειδικό Δικαστήριο και την προσωρινή οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα, ο Μητσοτάκης προσπάθησε να μειώσει με διορθωτικές αλλαγές το δημόσιο τομέα, προκαλώντας όμως την έντονη αντίδραση των «σοσιαλιστών» και των συνδικαλιστών. Προώθησε επίσης την ιδιωτικοποίηση των προβληματικών δημόσιων επιχειρήσεων που είχε διατηρήσει για «φιλολαϊκούς» λόγους ο Ανδρέας. Η θεωρούμενη ως «άκρως νεοφιλελεύθερη» πολιτική του προκάλεσε την έντονη αντίδραση της «σοσιαλιστικής» αντιπολίτευσης.
H “αποστασία” του Αντώνη Σαμαρά το 1993 έριξε την κυβέρνηση του παλαιότερα («αποστάτη» επίσης) Μητσοτάκη κι επανέφερε το 1994 στην Κυβέρνηση της χώρας τον, δικαιωμένο πια από το Ειδικό Δικαστήριο, «σοσιαλιστή» Ανδρέα, που βάλθηκε αμέσως να εκδικηθεί με τη σειρά του τον Μητσοτάκη, παραπέμποντας τον στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο για το -υπαρκτό- σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών.
Υπαναχώρησε όμως το 1995 και το 1996 παραιτήθηκε για λόγους υγείας, αντικαθιστάμενος από τον «εκσυγχρονιστή» Κ. Σημίτη που ανέλαβε να υλοποιήσει τις «υποδείξεις» του ΔΝΤ για μια σταθερή νομισματική και οικονομική πολιτική. Η άποψή του ήταν πως η διόγκωση του εξωτερικού χρέους της χώρας οφειλόταν στη «βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών», μιλώντας ευφημιστικά για το σοσιαλιστικό πάρτι του Ανδρέα. Η διορθωτική, «εκσυγχρονιστική» πολιτική του Σημίτη περιελάμβανε μια αυστηρή λιτότητα, άνοιγμα των αγορών, ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ. Τα δημόσια ελλείμματα πάντως συνεχίστηκαν με αποτέλεσμα να συνεχιστεί και ο δανεισμός και η αύξηση του δημόσιου χρέους της χώρας.
Swap ή «Δημιουργική Λογιστική» της Goldman Sachs
Από το 1998 η κυβέρνηση Σημίτη έθεσε σα βασική της επιδίωξη την ένταξη της Ελλάδας στην Οικονομική Νομισματική’Ενωση (ΟΝΕ). Σύμφωνα όμως με τα κριτήρια της αυστηρής οικονομικής πολιτικής που επέβαλε η Συνθήκη του Μάαστριχτ έπρεπε το ετήσιο δημόσιο έλλειμμα της χώρας να μην υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ και το συνολικό δημόσιο χρέος το 60% του ΑΕΠ. Αυτά τα νούμερα όμως δεν έβγαιναν με τίποτα για την Ελλάδα. Η κυβέρνηση Σημίτη, αντί να περιορίσει την παραοικονομία και τη διαφθορά, προτίμησε να αποκρύψει με… «δημιουργική λογιστική» ένα μέρος του χρέους της χώρας, με τη βοήθεια της διαβόητης αμερικανικής επενδυτικής Τράπεζας, Goldman Sachs.
Η κυβέρνηση είχε το 2001 ένα δάνειο 10 δις ευρώ σε γεν που ήθελε να παρουσιάσει μικρότερο για να μην φανεί το συνολικό δημόσιο χρέος. Η «δημιουργική» πρόταση της Goldman Sachs ήταν να μετατραπεί το δάνειο αυτό από γεν σε ευρώ, με βάση όχι τις τρέχουσες ισοτιμίες όπως έπρεπε, αλλά με κάποιες παλιότερες ισοτιμίες που το εμφάνιζαν μειωμένο κατά 2,8 δισ. ευρώ. H διαφορά αυτών των 2,8 δισ. θα ήταν ένα έμμεσο δάνειο της Goldman Sachs στην Ελλάδα, σαν ένα ακόμα swap, το οποίο όμως δε θα φαινόταν στο συνολικό χρέος της Ελλάδας. Οι ετήσιες δόσεις αυτού του swap προς την Goldman Sachs ορίστηκαν στα 360 εκατ. ευρώ, συν τον πληθωρισμό, με χρονολογία αποπληρωμής το 2019.
Μετά το τρομοκρατικό όμως κτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου τα επιτόκια έπεσαν και αυξήθηκε η λογιστική αξία του δημόσιου χρέους μας λόγω αυτού του swap. Οι εμπνευστές του τότε δικαιολογήθηκαν πως ό,τι έκαναν το έκαναν από ένα… όραμα για την Ελλάδα και δεν μπορούσαν να φανταστούν την κατοπινή αυτή πτώση των επιτοκίων. Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s πάντως κάλυψε τη δημιουργική λογιστική της Goldman Sachs, αξιολογώντας με άριστα την Ελλάδα! Οι ίδιες πρακτικές συνέχισαν να χρησιμοποιούνται μέχρι τις αρχές του 2009.
Μετά το σκάνδαλο και τη χρεωκοπία της εταιρίας Enron στις ΗΠΑ, η αμερικανική κυβέρνηση άρχισε ελέγχους στις αμερικανικές Τράπεζες για λογιστικά μαγειρέματα σαν αυτά που είχε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν αυτή η εταιρία. Φοβούμενη η Goldman Sachs θέλησε να ξεφορτωθεί το ελληνικό swap και ζήτησε το 2005 από την ελληνική κυβέρνηση να το πάρει πίσω. Ο υπουργός οικονομικών τότε της Ν.Δ., Γ. Αλογοσκούφης, έβαλε την Εθνική Τράπεζα να το αγοράσει στην πολύ μεγαλύτερη τιμή των 5,5 δισ. ευρώ. H ΝΔ υποστήριξε πως το έκανε αυτό για να επιμηκύνει το χρόνο αποπληρωμής του μέχρι το 2039, μειώνοντας την ετήσια δόση του στα 320 εκατ. ευρώ.
Το χρέος συνέχισε έτσι να είναι κρυφό, αλλά τώρα προς την Εθνική Τράπεζα. Αποκαλύφτηκε ωστόσο το 2010 από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου και συνέβαλε στην αύξηση του δημόσιου χρέους της χώρας με τις γνωστές σε όλους συνέπειες. Στις 10 Ιανουαρίου 2011 διαβιβάστηκε στην Ελληνική Βουλή από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου η μηνυτήρια αναφορά του Αυστριακού οικονομολόγου Φαγιάντ Μουλά Καλί, ο οποίος υποστήριζε ότι με το swap του 2001 διαπράχθηκε ένα αδίκημα εξαπάτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ελλάδα και την Goldman Sachs, που έκρυψαν ένα μέρος του ελληνικού χρέους.
Αντίστοιχα το πρακτορείο Bloomberg προσέφυγε στη Δικαιοσύνη κατά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ζητώντας τη δημοσίευση των εκθέσεων για το πώς έκρυψε η Ελλάδα τα ελλείμματά της με τα swaps. Ο πρόεδρος της Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, αρνήθηκε να το κάνει, υποστηρίζοντας ότι οι αποκαλύψεις αυτές «θα μπορούσαν να πλήξουν την εμπιστοσύνη της Κοινής Γνώμης». Ένα αντίστοιχο άρθρο της Ελευθεροτυπίας στις 23 Ιανουαρίου 2011 μιλούσε για «ένα swap με μπλε και πράσινους κόκκους»…
Ο Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Όλι Ρεν, δήλωσε πάντως πως τα swaps δεν είναι πάντα παράνομα, εφόσον είναι συμβατά με τα επιτόκια της αγοράς. Το δικό μας όμως, όπως είπαμε, δεν ήταν, αλλά είχε τροποποιηθεί σε άλλα παλαιότερα, βολικά επιτόκια.
Η έκθεση της Eurostat τον Νοέμβριο του 2009 αποκάλυψε πως η Ελλάδα είχε πραγματοποιήσει πολλές μυστικές ανταλλαγές χρέους (swaps) από το 2001 έως τα τέλη του 2007, οι οποίες οδήγησαν έτσι στην αύξηση του εθνικού χρέους της. Ένα ακόμα λογιστικό κόλπο που έκανε η Goldman Sachs επί κυβέρνησης ΝΔ ήταν να μειώσει λογιστικά το δημόσιο χρέος κατά 0,5% του ΑΕΠ, προεξοφλώντας μελλοντικά έσοδα των αεροδρομίων της χώρας! Μπόρεσε έτσι να «αμειφθεί» για τις υπηρεσίες της, 300 εκατ. ευρώ.
Ένα βασικό ερώτημα είναι εάν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας γνώριζαν τη «δημιουργική» μας λογιστική κι έκαναν απλώς τα στραβά μάτια, ή αν τους είχαμε πραγματικά ξεγελάσει, μέχρι την αποκάλυψη της. Η απάντηση -τεκμηριωμένη από πολλούς ξένους οικονομολόγους- είναι πως, ναι, γνώριζαν, αλλά έκαναν τα στραβά μάτια, γιατί η Ελλάδα δεν είναι μια βιομηχανική χώρα και ανταγωνίστρια της Γερμανίας και της Γαλλίας, αλλά μια καλή αγορά γι’ αυτές για να κερδοσκοπήσουν εις βάρος της…
Αφενός μάς δάνειζαν τοκογλυφικά με αρκετά μεγαλύτερο τόκο απ’ ό,τι οι ίδιες δανείζονται και αφετέρου καταλάμβαναν με τις πολυεθνικές εταιρίες τους την εγχώρια αγορά μας. Από την άλλη μεριά φρόντιζαν πάντα να διατηρείται η αντιπαράθεσή μας με την Τουρκία, για να συνεχίζουν να πουλούν πολεμικό υλικό και στα δυο εμπλεκόμενα μέρη! Ούτε λόγος βέβαια να αποδεχτούν τα ανατολικά μας σύνορα ως σύνορα της Ευρώπης ή να επιτιμήσουν ποτέ την Τουρκία για τις συνεχείς προκλήσεις της εναντίον των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας…
Τέλος, «μιζάροντας» τις διεφθαρμένες ελληνικές επιχειρήσεις (βλέπε Siemens) μπορούσαν να κερδίζουν με υπερτιμολογήσεις ακόμα περισσότερα και να πουλούν με εξωφρενικές τιμές είτε «υποβρύχια που γέρνουν» είτε «σιφοράι» της… συμφοράς.
Η δε ΕΚΤ έχει παραδεχτεί πως το ελληνικό swap διόγκωσε το εθνικό χρέος της χώρας, αλλά κρατάει χαμηλούς τόνους γιατί κατηγορείται και η ίδια ότι έκανε τα στραβά μάτια.
Το Σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου
H Κυβέρνηση Σημίτη κατηγορείται επίσης ότι προέτρεψε και ενθάρρυνε τη δημιουργία της φούσκας του ελληνικού Χρηματιστηρίου, το 1999, που στοίχισε σε ενάμισι εκατομμύριο επενδυτές μικρών και μεσαίων εισοδημάτων πάνω από 30 τρισεκατομμύρια δραχμές!
Το προεκλογικό ΠΑΣΟΚ διακήρυσσε, κατά την προεκλογική εκστρατεία του 1999, πως η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε μετατρέψει το Χρηματιστήριο από «έναν περιθωριακό οικονομικό θεσμό σε ένα μοχλό της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας» και πως «ένα εκατομμύριο επενδυτές σήμερα, όπως και όλοι οι Ελληνες, ξέρουν ότι οι μετοχές στο Χρηματιστήριο έχουν αξία» ή ακόμα ότι «οι επενδυτές θέλουν ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς, με συνέχεια, με συνέπεια και διασφαλίσεις. .. Τα διλήμματα είναι υπαρκτά για όλους τους Ελληνες. Είναι υπαρκτά και για τους επενδυτές… όλοι γνωρίζουν σ’ αυτές τις εκλογές τι διακυβεύεται… H συντριπτική πλειοψηφία του ενός εκατομμυρίου επενδυτών… λέει ΝΑΙ στη σταθερότητα, στην ασφάλεια, στην ανάπτυξη…»
Το προεκλογικό ΠΑΣΟΚ αυτοπροσδιοριζόταν σαν ο υπέρμαχος υποστηρικτής και φρουρός της… φούσκας, που αναμενόταν να σκάσει παταγωδώς στα μούτρα των μικροεπενδυτών. Ο κόσμος παραπλανήθηκε, ξαναψήφισε ΠΑΣΟΚ και ο Σημίτης υποστήριξε στη συνέντευξη Τύπου, τον Σεπτέμβριο του 1999 στη ΔΕΘ, πως «ο τζίρος του Χρηματιστηρίου θα είναι υψηλός και θα αποδώσει αυτά τα οποία έχουμε σχεδιάσει» και πως «το Χρηματιστήριο είναι ένας θεσμός σημαντικός για την πρόοδο της οικονομίας… είναι ένας θεσμός, ο οποίος εξυπηρετεί την οικονομία…»
Ανάλογα ευφορικές ήταν και οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομίας, Γιάννου Παπαντωνίου. Ο φτωχός κόσμος παρασύρθηκε και βλέποντας τις μετοχές να φουσκώνουν και όλοι να κερδίζουν, αποφάσισε να μη μείνει για μια ακόμη φορά στο περιθώριο, αλλά να πλουτίσει και αυτός. Χωρίς να ξέρει τι του γίνεται για μετοχές και χρηματιστήριο, μάζεψε τις οικονομίες του και άρχισε να επενδύει ανόητα και αλόγιστα, παρασυρόμενος από τις σκόπιμες φήμες που διέδιδαν τα «παπαγαλάκια» ή ακόμα και τα ΜΜΕ.
Οι παίκτες διαρκώς πλήθαιναν και επένδυαν όλο και περισσότερα κεφάλαια, προσδοκώντας όλο και μεγαλύτερα κέρδη. Ο δείκτης του ελληνικού χρηματιστηρίου είχε ξεπεράσει αυτόν του Λονδίνου και έφθανε την Wall Street! Όλοι, ακόμα και οι πιο άσχετοι, ήθελαν να κάνουν μια καλή αρπαχτή. Γρήγορα οι πλασματικές τιμές των μετοχών εκσφενδονίστηκαν στα ύψη, μπήκε περισσότερος αέρας και η φούσκα φούσκωσε ακόμα πιο πολύ. Οι περισσότεροι αγόραζαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, παρασυρόμενοι από τις σκόπιμες φήμες, ακόμα και μετοχές εταιριών-φαντασμάτων. Δεν υπήρχαν ελεγκτικοί μηχανισμοί και, κυρίως, κανείς δεν ήξερε πότε να σταματήσει.
Οι «θεσμικοί» κερδοσκόποι και απατεώνες όμως ήξεραν καλά πότε να σταματήσουν, πότε να εγκαταλείψουν το παιχνίδι, πουλώντας τις υπερτιμημένες μετοχές τους στους επόμενους, αδαείς παίκτες που έμπαιναν στο παιχνίδι. Έφυγαν με χοντρά λεφτά στη τσέπη, αφήνοντας τους υπόλοιπους με άχρηστα χαρτιά, χωρίς αντίκρισμα. Η κάθοδος είναι η μοιραία συνέπεια της ανόδου, μετά το στόμωμα της «πυραμίδας» στην κορυφή. H αρχική υπερβολική ευφορία και αύξηση της ζήτησης οδήγησε σε υπερτιμημένες μετοχές-φούσκες που κάποια στιγμή έσκασαν και οι τιμές κατάρρευσαν γρήγορα και βίαια στα φυσιολογικά τους επίπεδα.
Δέκα χρόνια μετά το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου Αθηνών, η ελληνική Δικαιοσύνη παρενέβη και παρέπεμψε τον Σεπτέμβριο του 2009 εξήντα επτά άτομα, μεταξύ των οποίων χρηματιστές, τραπεζίτες, επιχειρηματίες, επενδυτές κ.λπ., για τα αδικήματα της απάτης, της άμεσης συνέργειας σε απάτη, της υπεξαίρεσης και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Η εποχή του Κώστα Καραμανλή
Ο Σημίτης παραιτήθηκε από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ στις 7 Ιανουαρίου 2004 και τον διαδέχθηκε στις 8 Φεβρουαρίου ο Γιώργος Παπανδρέου. Στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου του ίδιου έτους ανακηρύχθηκε νικητής των βουλευτικών εκλογών ο νέος πρόεδρος της ΝΔ και ανιψιός του «εθνάρχη», Κώστας Καραμανλής.
Ο Κ. Καραμανλής υποσχέθηκε την επανίδρυση του κράτους και την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Παρότι υποσχέθηκε επίσης τη μείωση του κράτους, επιβάρυνε τον ήδη βεβαρημένο δημόσιο τομέα με νέες άχρηστες, κομματικές προσλήψεις, ακυρώνοντας ουσιαστικά πλήρως τον προηγούμενο Νόμο Πεπονή, που προσπαθούσε να θέσει έναν έλεγχο στο πελατειακό κράτος.
Ο Καραμανλής δημιούργησε επίσης 700 νέους δημόσιους οργανισμούς με ετήσιες δαπάνες 200 εκατ. ευρώ. Τελικά, παρότι γνώριζε πολύ καλά την κατάσταση της οικονομίας και ήξερε τι ακριβώς έπρεπε να κάνει, φοβήθηκε το πολιτικό κόστος, δεν έκανε απολύτως τίποτα ή μάλλον επιδείνωσε κατά πολύ την κατάσταση και παρέδωσε, πριν τελειώσει τη θητεία του, την έτοιμη να εκραγεί βόμβα της ελληνικής οικονομίας στην επόμενη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, για να σκάσει καλύτερα στα χέρια του.
H περίοδος του Κώστα Καραμανλή (2004 – 2009) χαρακτηρίστηκε επίσης από πολλά σκάνδαλα διαφθοράς, όπως του Βατοπεδίου, των δομημένων ομολόγων, της Siemens κ.α. H κυβέρνησή του επίσης κατηγορήθηκε για το αιφνιδιαστικό κλείσιμο της Βουλής τον Μάιο του 2009, μια κίνηση που οδήγησε στην παραγραφή όλων των εκκρεμουσών υποθέσων για την περίοδο της πρώτης διακυβέρνησης της, που, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, έγινε για να συγκαλύψει τα σκάνδαλα εκείνης της περιόδου.
H αρχική απογραφή που είχε κάνει ο νέος υπουργός οικονομικών Γ. Αλογοσκούφης προσδιόρισε το έλλειμμα του 2004 στα 2,95% του ΑΕΠ, σε αντίθεση με το 1,2% που είχε προϋπολογήσει ο προηγούμενος υπουργός οι- κονομικοίν του ΠΑΣΟΚ, Ν. Χριστοδουλάκης. Μετά από χρόνια η Eurostat έδειξε πως αυτό ήταν 7,5%, καθώς ο Χριστοδουλάκης είχε κρύψει διάφορες δαπάνες των Ολυμπιακών Αγώνων.
Τα ελλείμματα της ΝΔ για τα έτη 2005, 2006, 2007 και 2008 ήσαν αντίστοιχα 5,2%, 2,9%, 3,7% και 7,7% . Όσο για το έλλειμμα του 2009, αυτό είχε μια μυθιστορηματική εξέλιξη. Στην αρχή, η κυβέρνηση της ΝΔ μιλούσε για έλλειμμα 4% και αργότερα για ένα έλλειμμα 6%. Στη συνέχεια ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γ. Προ- βόπουλος, μίλησε για έλλειμμα 8 ή 9% που θα αύξανε κάθε μήνα κατά 1 μονάδα και ενημέρωσε, όπως βεβαίωσε αργότερα, γι’ αυτό τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου.
Η κατοπινή κυβέρνηση Παπανδρέου μίλησε για έλλειμμα 12,7%, το οποίο η Eurostat ανέβασε, μετά από έλεγχο, στα 13,6% και τελικά στα 15,4%! Ήταν το υψηλότερο έλλειμμα του 2009 απ’ όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης! H ΝΔ είχε παραποιήσει τα στατιστικά στοιχεία και είχε παρουσιάσει ένα πολύ μικρότερο έλλειμμα. Το δημόσιο χρέος για το 2009 ανήλθε τελικά στα 126,8% του ΑΕΠ.
Η κυβέρνηση Καραμανλή παρέλαβε το 2004 ένα χρέος 185 δισ. ευρώ (108% ΑΕΠ.) και το παρέδωσε στο τέλος της θητείας της στα 298 δισ. ευρώ (126%)!
Τελικά η μόνη θετική ενέργειά της ήταν η συμφωνία που έκλεισε με τη Ρωσία για τον Αγωγό Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολης. Οπουδήποτε αλλού είχε αποτύχει παταγωδώς…
Οικονομική Κρίση 2007 – Μια Ακόμα Φούσκα του Καπιταλισμού
Μετά το τρομοκρατικό κτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου επικρατούσε φόβος και αστάθεια στις χρηματιστικές αγορές. Για να αποφευχθεί η κρίση, οι ΗΠΑ μείωσαν τα επιτόκια και χαλάρωσαν την πίστη, ενθαρρύνοντας τον δανεισμό των πολιτών. Οι Τράπεζες άδραξαν την ευκαιρία και άρχισαν να προσφέρουν ελκυστικά στεγαστικά δάνεια, αρχικά πιο προσεκτικά, εξετάζοντας την αξιοπιστία των δανειοληπτών και αργότερα πιο επιθετικά, χωρίς ιδιαίτερες εγγυήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν να προσφέρουν τελικά ενυπόθηκα δάνειο χαμηλής αξιοπιστίας, τα περιβόητα subprimes. Τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού έτρεξαν να εκμεταλλευτούν τις ευνοϊκές αυτές συνθήκες για να αγοράσουν σπίτι. H αγορά των επισφαλών αυτών στεγαστικών δανείων γρήγορα ανήλθε από το 8% το 2001, στο 20% το 2007 του συνολικού ποσού των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ.
Για να εξασφαλιστούν οι Τράπεζες καλύτερα από τον πιστωτικό και επιτοκιακό κίνδυνο αυτών των δανείων, τα χρησιμοποίησαν σαν περιουσιακά στοιχεία, που εγγυούνταν την αποπληρωμή των δόσεων τους στον κάτοχο τους. Τα μετέτρεψαν δηλαδή σε εμπορεύσιμους εγγυητικούς τίτλους.
Διάφοροι ανεξάρτητοι «φορείς αξιολόγησης» αποτιμούσαν στη συνέχεια «επιστημονικά» την αξιοπιστία αυτών των τίτλων. Συνήθως δέχονταν πιέσεις από τις μεγάλες Τράπεζες πελάτες τους και αποτιμούσαν με τον καλύτερο βαθμό, χωρίς καμιά διερεύνηση, αυτούς τους τίτλους. Η αγορά των επισφαλών αυτών παραγώγων ανήλθε την περίοδο 2001-2006 στα 11,5 τρισ. δολάρια. Γρήγορα αυτά διασκορπίστηκαν στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όλου του κόσμου.
Η αλόγιστη χρήση αυτών των παράγωγων, που εξαρτώνταν από τη δυνατότητα αποπληρωμής δανείων χαμηλής αξιοπιστίας, δημιούργησε μια μεγάλη φούσκα που δεν άργησε να σκάσει. Όταν η κεντρική Τράπεζα των ΜΠΑ ανέβασε σταδιακά τα επιτόκια στο 5,25%, μεγάλες ομάδες πληθυσμών βρέθηκαν σε αδυναμία πληρωμής των δόσεων των δανείων τους και ο αριθμός τους συνεχώς μεγάλωνε. H φούσκα έσκασε τελικά τον Αύγουστο του 2007 και οι Τράπεζες άρχισαν να καταρρέουν η μία μετά την άλλη, όχι μόνον από την εξάλειψη της πίστης, αλλά και από τις φημολογίες και τις μαζικές αναλήψεις χρημάτων από τους καταθέτες τους που φοβούνταν μήπως πτωχεύσουν και χάσουν τα χρήματα τους. Πολλές αμερικανικές Τράπεζες τότε πτώχευσαν, άλλες συγχωνεύθηκαν για να γλιτώσουν, άλλες πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές και άλλες κρατικοποιήθηκαν!
Η κρίση κορυφώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2008 και μεταδόθηκε γρήγορα σαν ντόμινο στις ευρωπαϊκές Τράπεζες που είχαν επενδύσει σε αυτά τα «τοξικά ομόλογα», όπως ονομάστηκαν, τα οποία ήταν πια… αέρας κοπανιστός, χωρίς κανένα αντίκρισμα!
H μεγάλη αυτή χρηματοπιστωτική φούσκα μόλυνε τελικά όλο το σύστημα μέσα από μια αναπόφευκτη αλυσιδωτή αντίδραση. Στην προσπάθειά τους να ελέγξουν την κρίση και να διασώσουν το χρηματοοικονομικό σύστημα οι κεντρικές Τράπεζες άρχισαν να αγοράζουν τοξικά ομόλογα αναζωογονώντας τις Τράπεζες που ασφυκτιούσαν από έλλειψη ρευστότητας. Η κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ λ.χ. χρησιμοποίησε για τη διάσωση των Τραπεζών πληθωριστικό χρήμα ύψους 1,8 τρισ. δολλαρίων, επιβαρύνοντας το ήδη κολοσσιαίο από τις δαπάνες του πολέμου δημόσιο χρέος της χώρας και τον κρατικό προϋπολογισμό. Με ένα έλλειμμα επίσης 800 δισ. δολάρια ετησίως και με την απροθυμία όλο και περισσότερων πια χωρών να στηρίξουν το δολάριο σαν ένα διεθνές αποθεματικό νόμισμα, η οικονομική παντοδυναμία και ηγεμονία των ΗΠΑ αμφισβητείται πλέον έντονα παγκοσμίως.
Ανάλογες ενέσεις ρευστότητας πρόσφερε στις ευρωπαϊκές Τράπεζες η ΕΚΤ, φορτώνοντας και αυτή τη ζημιά στους λαούς και όχι στους τραπεζίτες που έπαιξαν κερδοσκοπικά εις βάρους των απλών πολιτών και έχασαν. Οι διασωθείσες στη συνέχεια Τράπεζες θα κερδοσκοπούσαν πάλι εις βάρος του λαού που τις έσωσε. Οι ελληνικές πάντως Τράπεζες επλήγησαν στην αρχή λιγότερο, γιατί δεν είχαν επενδύσει σε μεγάλη έκταση πάνω σε αυτά τα τοξικά παράγωγα ή σε άλλα ανάλογα χρηματιστικά προϊόντα που απαξιώθηκαν, με εξαίρεση το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και ορισμένα αμοιβαία κεφάλαια της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank. Λόγω της διασύνδεσης πάντως και αλληλεξάρτησης του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος δοκίμασαν και αυτές τελικά μια κρίση ρευστότητας. Απλά απέφυγαν την κατάρρευση.
Η Βρετανία, παρότι διέθετε μεγάλα χρηματικά αποθέματα, ακολούθησε γρήγορα την Αμερική και ήταν από τις πρώτες Ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν από την κρίση. Πολλές τότε Τράπεζες κρατικοποιήθηκαν και άλλες συγχωνεύθηκαν.
Το μεγαλύτερο πάντως χτύπημα στην Ευρώπη το δέχτηκε η Ισλανδία, οι Τράπεζες της οποίας είχαν αγοράσει πολλά τοξικά ομόλογα και κατάρρευσαν το 2008. Μεταξύ αυτών ήταν και η διαδικτυακή Τράπεζα lcesave στην οποία είχαν καταθέσεις επίσης Βρετανοί και Ολλανδοί. Οι καταθέτες αυτοί αποζημιώθηκαν από τις κυβερνήσεις τους, οι οποίες συμφώνησαν με την κυβέρνηση της Ισλανδίας να τους αποπληρώσει το χρέος των 3,8 δισ. ευρώ μέχρι το 2024, Κάτω από έντονη λαϊκή πίεση η Ισλανδική κυβέρνηση αναγκάστηκε να διεξάγει δημοψήφισμα για την αποδοχή ή όχι, αυτής της συμφωνίας. Η συμφωνία απερρίφθη τελικά από το 93% των πολιτών! Αυτό για να καταλάβουμε πώς αντιδρούν ορισμένοι λαοί στις μεγάλες αδικίες που απεργάζονται οι κυβερνήσεις τους εις βάρος τους.
Μερικοί αποδίδουν την κρίση στη μεγάλη απληστία ολίγων διεθνών τραπεζιτών και προτείνουν περισσότερη διαφάνεια, παρεμβάσεις, ρυθμιστικά μέτρα, ελέγχους και συντονισμό σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Στην πραγματικότητα όμως οι οικονομικές κρίσεις είναι έμφυτες στο καπιταλιστικό σύστημα.
Για να γίνει κατανοητό πόσο φούσκες είναι όλα αυτά τα χρηματιστηριακά προϊόντα, αρκεί να σημειωθεί ότι ενώ το παγκόσμιο ΑΕΠ υπολογίζεται περίπου 50 τρισ. δολάρια, η χρηματιστηριακή αγορά μετοχών, ομολόγων και τραπεζικών καταθέσεων είναι τριπλάσια (150 τρισ.) και η χρηματιστική αγορά παραγώγων Μπλάσια (700 τρισ. δολάρια).
Υπάρχει δηλαδή μια τεράστια ψαλίδα μεταξύ του πραγματικού παραγόμενου πλούτου και των πλασματικών δομημένων «παραγώγων» του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ολόκληρη η παγκόσμια οικονομία στηρίζεται σε μια σειρά από τέτοιες φούσκες. Απλά μια από αυτές έσκασε στις μέρες μας…
Η περίοδος Γ. Παπανδρέου και η… Διάσωση μέσω Μνημονίου
Τα ασύστολα ψέματα, οι μυστικές συμφωνίες, η σκόπιμη μετάθεση ευθυνών, η στείρα προπαγάνδα, ο εκφοβισμός, η παράλυση -και χειραγώγηση τελικά- του λαού, μαζί με τη βοήθεια των ΜΜΕ, βοήθησαν την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, που διαδέχθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2009 την κυβέρνηση Καραμανλή, να επιβάλει τις προειλημμένες αποφάσεις της για προσφυγή της χώρας μας στο ΔΝΤ.
Ο Γ. Παπανδρέου έκανε ό,τι μπορούσε για να πείσει το λαό πως η προσφυγή αυτή ήταν μια αναπόφευκτη οικονομική αναγκαιότητα, ενώ ουσιαστικά επρόκειτο για μια πολιτική του απόφαση, πριν ακόμα κι από τις εκλογές! Όπως αποκάλυψε ο υφυπουργός Οικονομικών, Φίλιππος Σαχινίδης, σε μια συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση στις 5 Μαΐου 2010 «όταν ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ τη διακυβέρνηση της χώρας, διαπίστωσε ότι η μόνη εναλλακτική επιλογή που είχε ήταν να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο». Τόνισε μάλιστα ότι η προσφυγή αυτή ήταν η πρώτη και μοναδική επιλογή αμέσως μετά την 5η Οκτωβρίου. Το ίδιο άλλωστε αποκάλυψε τελευταία ο Γάλλος δημοσιογράφος Νικολά Εσκουλάν στη συνέντευξη με τον Ντομινίκ Στρος Καν (βλ. και εδώ).
Μπορεί ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να διαμήνυσε ανερυθρίαστα προεκλογικά στο λαό πως «λεφτά υπάρχουν», αλλά όπως αποδείχτηκε γνώριζε ήδη την οικονομική κατάσταση της χώρας, έχοντας ενημερωθεί γι’ αυτήν τόσο από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλο, όσο και από τον τέως υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, σοσιαλδημοκράτη Πέερ Στάινμπρικ. Ο τελευταίος αποκάλυψε σε ένα πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του ότι είχε ενημερώσει πλήρως τον Γ. Παπανδρέου για την πραγματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας από τον Ιανουάριο του 2009, πολύ πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου. Υποστηρίζει μάλιστα ότι μετά από αυτήν την ενημέρωση ο Παπανδρέου φάνηκε προβληματισμένος και εξέφρασε τον ενδοιασμό του αν θα έπρεπε να κερδίσει ή όχι τις εκλογές κάτω από αυτές τις συνθήκες.
Και ο Γ. Παπανδρέου επομένως ήξερε πολύ καλά τι ακριβώς συνέβαινε, πολύ πριν τις εκλογές, όπως και οι Ευρωπαίοι. Ο πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, έχει ήδη ομολογήσει δημόσια πως οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνώριζαν ήδη από δεκαετίες την πραγματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αλλά έκαναν τα στραβά μάτια, επειδή η Γερμανία και η Γαλλία επωφελούνταν τα μέγιστα από τις εξαγωγές τους στη χώρα μας!
Όλες οι πληροφορίες συμβάλλουν στο ένα και μοναδικό γεγονός πως ο Γ. Παπανδρέου είπε ψέματα, όταν έταζε προεκλογικά στο λαό ότι «λεφτά υπάρχουν» και όταν ισχυριζόταν πως δεν ήξερε τίποτα για την οικτρή οικονομική κατάσταση της χώρας και το έμαθε δήθεν όταν έγινε πρωθυπουργός!
Ακόμα και η «ανακάλυψη» και αποκάλυψη στο πανελλήνιο, αλλά και διεθνώς, της στατιστικής μαγειρικής που χρησιμοποίησε η προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ για να αποκρύψει το πραγματικό ύψος των ελλειμμάτων της, το 2009, φαίνεται να ήταν μέρος της ήδη προαποφασισθείσας και προχαραχθείσας στρατηγικής του επιτελείου του ΠΑΣΟΚ για τις αιτιολογίες, ψυχολογικές πιέσεις και τα μέσα που θα χρησιμοποιούσε για να καθοδηγήσει τον κόσμο στο να αποδεχτεί τελικό, χωρίς πολλές αντιδράσεις, τη «μία και μοναδική» λύση του Μνημονίου.
Ο «σοσιαλιστής» ηγέτης αρνήθηκε να δανειστεί τον Οκτώβριο, τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο του 2009, όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά. Αντ’ αυτού έκανε ό,τι μπορούσε για να εκθέσει διεθνώς την άσχημη οικονομική κατάσταση της χώρας, τρομοκρατώντας τις «αγορές», που άρχισαν να ανεβάζουν επικίνδυνα τα επιτόκια δανεισμού. Πρόβαλε με «ειλικρίνεια» τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα της ΝΔ και το υπέρογκο δημόσιο χρέος, διακηρύσσοντας συγχρόνως ότι κυβερνά μια εντελώς διεφθαρμένη χώρα. Άλλοι υπουργοί του διαμήνυαν πως «δεν υπάρχει σάλιο στα ταμεία» και ότι η ελληνική οικονομία ήταν σαν τον Τιτανικό, έτοιμη να βουλιάξει! H κυβέρνηση πρόβαλε σκόπιμα και όχι από ανικανότητα την αρνητική αυτή εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό.
Η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ περιελάμβανε την έμπρακτη «απόδειξη» της μη δυνατότητας δανεισμού της χώρας μας και τον πλήρη αποκλεισμό αυτού του ενδεχομένου, ώστε να παραμείνουν μόνον τα δύο άλλα δυνατά ενδεχόμενα: η χρεωκοπία και η προσφυγή στο ΔΝΤ. H πρώτη δαιμονοποιήθηκε στο έπακρον και ταυτίστηκε με την κατάρρευση του δημοσίου και την καταστροφή της χώρας. Ήταν με απλά λόγια «παράλογη» κι επομένως δεν έμενε παρά η λύση του ΔΝΤ, όσο οδυνηρή και να ήταν αρχικά. Γρήγορα, το πολύ σε 2-3 χρόνια, θα έφερνε την ανάκαμψη και ευημερία. Ένα ακόμα μεγάλο ψέμα!
Ο Σαμαράς έχει απόλυτα δίκιο όταν κατηγορεί το ΠΑΣΟΚ ότι μετέτρεψε ένα πρόβλημα ελλείμματος σε μια κρίση δανεισμού. Αφήνει όμως να εννοηθεί πως το έκανε από ανικανότητα, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι το έκανε σκόπιμα και συνειδητά!
Η Γερμανία αντέδρασε αρχικά στην ιδέα του μηχανισμού στήριξης και ανέβασε ακόμα περισσότερο τα spreads. Αναρωτιέται κανείς μήπως ήταν και αυτή, όπως και η Γαλλία, από την αρχή μέσα στο κόλπο… Το γερμανικό περιοδικό Focus μας έδειξε στο εξώφυλλο του τη γυμνή Αφροδίτη με ανυψωμένο το μεσαίο της δάκτυλο… H επίθεση των κερδοσκόπων που στοιχημάτιζαν σε CDS υπέρ της χρεωκοπίας της Ελλάδας κλιμακώθηκε, ανεβάζοντας ακόμα περισσότερο τα spreads. Ο δανεισμός φαινόταν πρακτικά αδύνατος και η χώρα οδηγείτο αναπόφευκτα στη χρεοκοπία… εκτός αν προσέφευγε στο ΔΝΤ ή αν δημιουργόταν ένας «Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης»… Όλα απολύτως λογικά και προσχεδιασμένα!
Τα CDS (credit default swaps) ή «ασφάλιστρα αντιστάθμισης κινδύνου έναντι χρεοκοπίας» είναι ασφάλιστρα που πληρώνονται στην περίπτωση μη αποπληρωμής ενός χρέους. Μια Τράπεζα που αγοράζει ομόλογα από ένα κράτος, π.χ. από την Ελλάδα, ασφαλίζει τα λεφτά που έδωσε στην Ελλάδα σε μια άλλη Τράπεζα, η οποία είναι υποχρεωμένη να της δώσει αυτά τα ασφάλιστρα όταν αυτό το κράτος χρεοκοπήσει. Προφανώς όσο πιο επισφαλής είναι η οικονομική κατάσταση μιας χώρας, τόσο υψηλότερα ασφάλιστρα θα απαιτήσει η Τράπεζα που ασφαλίζει το χρέος.
Τρεις Τράπεζες ελέγχουν διεθνώς σε συντριπτική πλειοψηφία την χρηματιστηριακή αγορά των CDS: η Goldman Sachs, η J. P. Morgan και η γερμανική Deutsche Bank. Υποστηρίζεται πως ο ιδιοκτήτης του γερμανικού Focus, Hubert Burda, είναι σύμβουλος αυτών των Τραπεζών και ότι τον συνέφερε επομένως η χρεωκοπία της χώρας μας και η μη εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα δανεισμού.
Σημειώνουμε εδώ ότι τις ισχυρότερες κερδοσκοπικές επιθέσεις «για την αποσταθεροποίηση», όπως λέγανε της Ευρωζώνης, δεν τις έκαναν, όπως θα περίμενε ίσως κανείς, αμερικανικά ή κινεζικά χρηματιστικά κεφάλαια, αλλά Τράπεζες της ίδιας της Ευρωζώνης!
Στις 25 Ιανουαρίου 2010 η Ελλάδα δοκίμασε να δανειστεί, αφού οι αγορές είχαν λάβει ήδη τα μηνύματά της… Μπόρεσε να δανειστεί τελικά 8 δισ. ευρώ, αλλά με ένα πανάκριβο επιτόκιο 6,2%.
Φαινόταν καθαρά και πρακτικά πως δεν μπορούσε να συνεχίσει να δανείζεται με τέτοιες τοκογλυφικές τιμές. Παρότι η Goldman Sachs έχει χαρακτηριστεί σαν ένα «βαμπίρ που ρουφά διαρκώς το αίμα της ανθρωπότητας», στην προκειμένη περίπτωση ήταν κατά την άποψή μας σε συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση και μέσα στο κόλπο. Είχε προηγηθεί άλλωστε μια συνάντηση του Γ. Παπανδρέου, ένα μήνα μετά την εκλογή του, στο ξενοδοχείο «Πεντελικό» στην Κηφισιά, με προσωπικότητες από την Ελλάδα και τον πρόεδρο της Goldman Sachs, Gary Cohn. Τι να συζήτησαν άραγε;
Πιστεύουμε πως επρόκειτο για μια συμφωνία κυρίων, να συμφωνήσει δηλαδή η Goldman Sachs να μας επιτεθεί σκόπιμα, ώστε πολλοί παίκτες να παίξουν σε CDS υπέρ της χρεωκοπίας μας και να ανεβάσουν έτσι στα ύψη τα spreads. H Goldman Sachs ήξερε πως δε θα χρεωκοπούσαμε και κέρδισε χοντρό χρήμα από το όλο παιχνίδι, τόσο εξ αιτίας των εσωτερικών πληροφοριών που διέθετε από την ίδια την κυβέρνηση Παπανδρέου, όσο και από κανένα επιπλέον «δωράκι» που μπορεί να έλαβε από αυτήν, σαν αυτά που της είχαν δοθεί παλαιότερα για το swap. Αποκλείεται να χρεωκοπούσαμε με αυτό τον τρόπο. Ήταν απλά το μέσο για να οδηγηθούμε γρήγορα στο μηχανισμό στήριξης και στο Μνημόνιο.
Οι όροι που θα επέβαλε τελικά το ΔΝΤ ήταν ιδιαίτερα επαχθείς και αντιλαϊκοί και δε θα έπρεπε με τίποτα να φανεί ότι το είχε καλέσει ο ίδιος. Ο πρόεδρος όμως του ΔΝΤ, Στρος Καν, μας βεβαιώνει πως το Ταμείο ήλθε γιατί το κάλεσε η κυβέρνηση!
Στις 2 Μαΐου 2010 αποφασίστηκε η λήψη του πακέτου στήριξης, ύψους 110 δισ. ευρώ έως το 2012. 80 δισ. ευρώ θα λαμβάναμε από την Ευρωζώνη με επιτόκιο περίπου 5% και τα υπόλοιπα από το ΔΝΤ με μικρότερο επιτόκιο. H δανειακή αυτή σύμβαση έχει καθαρά αποικιοκρατικό χαρακτήρα. Εφαρμόζει αυθαίρετα το αγγλικό δίκαιο, παρότι κανένας από τους συμβαλλομένους δεν είναι Άγγλος και αυτό γιατί το αγγλικό δίκαιο είναι ιδιαίτερα σκληρό απέναντι στον οφειλέτη, υπερασπιζόμενο κυρίως τα δικαιώματα του δανειστή.
H Ελλάδα δεσμεύθηκε από τη σύμβαση να μη συνάψει άλλο δάνειο από καμιά άλλη χώρα, μέχρι να αποπληρώσει το συγκεκριμένο. Να καταβάλλει επίσης ανελλιπώς όχι μόνο τις δόσεις αυτού του δανείου, αλλά και τις δόσεις όλων των δανείων που έχει πάρει στο παρελθόν και λήγουν στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Απαγορεύεται δηλαδή να κηρύξει στάση πληρωμών ή να αρνηθεί οποιοδήποτε μέρος από το παλιό χρέος της. Της απαγορεύεται επίσης να αμφισβητήσει οποιαδήποτε στιγμή νομικά αυτή τη σύμβαση. Τέλος της επιβάλλεται να παραιτηθεί «αμετάκλητα και άνευ όρων από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά την ίδια ή τα περιουσιακά της στοιχεία». Με απλά λόγια το δάνειο αυτό είναι ενυπόθηκο, καλυμμένο με την εγγύηση της εθνικής περιουσίας!
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα δεν παίρνει ούτε ένα ευρώ από αυτά τα 110 δις! Όπως παραλαμβάνονται, τα στέλνει αμέσως στους κατόχους των ελληνικών ομολόγων που λήγουν. Το επιτόκιο του δανείου είναι τοκογλυφικό. Ας μην ξεχνούμε πως η Γερμανία δανείζεται από τις αγορές με επιτόκιο 3% και οι Τράπεζες από την ΕΚΤ με επιτόκιο μόνον 1%. H Γερμανία έτσι, η Γαλλία, αλλά και άλλα κράτη της Ευρωζώνης βγάζουν χοντρά λεφτά από τη «βοήθεια» που μας προσφέρουν.
H Ευρωπαϊκή Ένωση δε θα άφηνε ποτέ την Ελλάδα να χρεοκοπήσει, γιατί το κόστος για την ίδια και το παγκόσμιο σύστημα θα ήταν τρομακτικό. Παρότι το γνώριζε αυτό η κυβέρνηση, δεν έπαιξε αυτό το ισχυρό χαρτί που διέθετε, να απειλήσει πως «θα πεθάνει μετά των αλλοφύλων»… Δεν αρνήθηκε το επαχθές μέρος του δημόσιου χρέους της χώρας, δεν προσποιήθηκε τουλάχιστον πως είναι έτοιμη να κάνει στάση πληρωμών και να ζητήσει αναδιάρθρωση του χρέους. Αντί να εκφοβίσει τους τοκογλύφους, επί χρόνια δανειστές κι εκμεταλλευτές μας, έκανε ό,τι μπορούσε για να τους προστατέψει και να τρομοκρατήσει αντίθετα τους πολίτες της. Ακόμα και τώρα αρνείται τη λέξη «αναδιάρθρωση» στο λεξιλόγιο της, ίσως επειδή αυτή συνδέεται συνήθως με τη χρεωκοπία. Θέλει απλά χρόνο, θέλει «επιμήκυνση» (πράγμα που πέτυχε μαζί με την παράλληλη μείωση κατά 1 μονάδα του επιτοκίου δανεισμού μας). Θέλει να ξεπληρώσει πλήρως όλα όσα τις επιβάλλουν οι τοκογλύφοι. Όλα τα πανωτόκια, όλο το επαχθές χρέος, μέχρι και την τελευταία δεκάρα!
Α. Ξένος, ένθετο “Χρήμα, Δάνεια και Χρέη”,στο τεύχος 189 του περιοδικού “Τρίτο Μάτι”
trelosmaniatis 